Wieczornica z okazji 100-lecia Niepodległości Polski, Centrum Kultury w Chojnie, 11 listopada 2018 roku.

Wieczornica z okazji 100-lecia Niepodległości Polski, Centrum Kultury w Chojnie, 11 listopada 2018 roku. Założeniem wieczornicy, która odbyła się w Sali Widowiskowej Centrum Kultury w 100. Rocznicę Niepodległości było połączenie trzech warstw fabularnych: muzyki, obrazu i słowa. 

Muzyka. 
Instruktorzy Aleksandra Bałachowska-Jagusz i Sławomir Błęcki opracowali dwanaście piosenek. Część  z nich to piosenki historyczne i tradycyjne, pochodzące z lat 1914-20, z czasu I Wojny Światowej, odzyskiwania przez Polskę niepodległości i wykuwania jej granic. Były to utwory pisane często do istniejących wówczas melodii ludowych, np. „Wojenko, wojenko”, „Przybyli ułani pod okienko”, „O mój rozmarynie” (na mel. „Koło ogródeczka woda ciekła”), „My, Pierwsza Brygada” (na mel. „Marsza kieleckiego”). Inne tworzono od podstaw - „Rozkwitały pąki białych róż” („Białe róże”) z muzyką Mieczysława Kozar-Słobódzkiego, „Szara piechota” skomponowana przez Bolesława Lubicza-Zahorskiego, czy „Ej dziewczyno, ej niebogo” do muzyki Stanisława Niewiadomskiego. Autorami słów tych pieśni, obok anonimowych autorów-żołnierzy, byli Leon Łuskino, Andrzej Hałaciński, Tadeusz Biernacki, Kazimierz Wroczyński, Jan Lankau, Feliks Gwiżdż, Henryk Zbierzchowski, Józef Obrochta-Maćkulin, czy też – i tu ciekawostka - związany z Chojną poprzez imię szkoły podstawowej, Kornel Makuszyński („Ej dziewczyno, ej niebogo”). 
W programie znalazły się także piosenki późniejsze, bliższe chronologicznie współczesnemu odbiorcy, ale również będące jakąś formą muzycznej refleksji nad zagadnieniem niepodległości, wolności, czy żołnierskiego poświęcenia. Były to utwory „Flaga” z tekstem Arkadiusza Kobuza i muzyką Marcina Siwca, „Po ten kwiat czerwony” z tekstem Bronisława Broka i muzyką Jerzego Wasowskiego, „Wolność” Marka Grechuty, „W listopadzie” ze słowami Elżbiety Buczyńskiej i muzyką Jarosława Piątkowskiego, czy wreszcie „Żeby Polska była Polską” Jana Pietrzaka do muzyki Kazimierza Korcza. Utwory wykonały solistki – Hanna Ferfet, Wanesa Adamska, Martyna Lewandowska, Alicja Budzyń, oraz Zespół Pracowni Wokalnej „Luz” pod kierownictwem Aleksandry Bałachowskiej-Jagusz. Piosenki w większości opracowano i przygotowano z akompaniamentem na żywo. Akompaniowali Katarzyna Błęcka (pianino), oraz Sławomir Błęcki (gitara akustyczna), który wraz z całym składem osobowym młodych artystów wykonał też finałową piosenkę wieczornicy, „Żeby Polska była Polską”.

Obraz.
Drugą warstwą fabularną była prezentacja wizualna na scenie, trwająca nieprzerwanie od momentu rozpoczęcia wieczornicy do jej zakończenia. 
Wyświetlona w formie diaporamy prezentacja objęła lata 1768-1920, tj. okres historyczny od momentu stopniowej utraty niepodległości w 2. połowie XVIII wieku, czyli od czasów Konfederacji barskiej, do końca Wojny polsko-bolszewickiej w roku 1920. Poza dwoma wymienionymi wydarzeniami z  początku i końca okresu niesuwerennego bytu Polski, prezentacja zawierała także chronologicznie odwołania do polskich powstań i czynów zbrojnych, takich jak Insurekcja kościuszkowska, Księstwo Warszawskie, powstania – listopadowe, krakowskie, styczniowe, wielkopolskie, śląskie, Obrona Lwowa 1918. Zaprezentowano też rozwój symboliki polskiego godła, i wreszcie poczet luminarzy polskiej kultury i działaczy społecznych z XIX i początku XX wieku, którzy swą pracą literacką, plastyczną, muzyczną czy polityczną budowali przez ponad 100 lat warunki do odrodzenia Polski po okresie zaborów. Odzyskana niepodległość to nie tylko kilkutygodniowa sekwencja zdarzeń z końca roku 1918, ale mozolna, nierzadko okupiona krwią, ponad stuletnia praca setek i tysięcy ludzi. Założeniem prezentacji było przedstawienie odrodzenia Polski jako wielkiego, zbiorowego wysiłku kilku pokoleń. Wyboru i opisu materiałów ikonograficznych dokonał Sławomir Błęcki, natomiast koncepcja wizualna, montaż i edycja graficzna prezentacji zawierającej prawie 400 elementów, to dzieło Macieja Ostrowskiego.

Słowo.  
Elementem spajającym warstwę muzyczną i wizualną, stanowiącym oś narracji, były refleksje historiozoficzne i społeczne dotyczące Polski i jej wspólnotowego bytu.  
Analizy okresu zaborów, momentu odzyskania niepodległości i teraźniejszości Polski, czy to tworzone współcześnie z tamtymi wydarzeniami, czy pisane dziś, mogą być obciążone intencjami politycznymi lub można im takie intencje przypisać. Tylko w jednym przypadku, w odniesieniu do jednego człowieka refleksja historiozoficzna i społeczna jest czysta i nieskażona, sytuuje się ponad podziałami politycznymi i światopoglądowymi, zaś autorytet tej osoby jest niekwestionowany. Mowa o Janie Pawle II. 
Narrację podzielono na 12 części, oddzielonych od siebie piosenkami. Każda z nich zawierała wybrane fragmenty myśli Jana Pawła II, pochodzące z jego książek, homilii, przemówień, które wygłaszał podczas podróży apostolskich w Polsce i zagranicą. 
Narrację rozpoczęto refleksjami Jana Pawła II na temat historii Polski w XIX wieku, w których wskazywał on na ów ponad stuletni zbiorowy wysiłek przygotowujący odrodzenie państwa, bez którego to odrodzenie nie mogłoby nastąpić. Przedstawiono następnie ewolucję pojęcia polskości od czasów piastowskich, kiedy to kształtowało się ono w stanie niejako „czystym”, by po stuleciach harmonijnego rozwoju cywilizacyjnego osiągnąć wyjątkowy w Europie charakter nazywany „jagiellońskim”. W ramach jednego organizmu państwowego koegzystowały różne kultury, religie i etnosy. Jak wskazywał Papież-Polak – „polskość, to w gruncie rzeczy wielość i pluralizm, a nie ciasnota i zamknięcie”.
Przedstawiono też analizę pojęcia „patriotyzmu”, „ojczyzny” i „narodu”, które kształtowały się w oparciu o rodzinę. Pojęcia te są fenomenem, bo dziedzictwo przeszłych pokoleń przekracza granice czasu i trwa dziś, stanowiąc bezcenną wartość dla teraźniejszości.
Jan Paweł II zwracał też uwagę na wyjątkowość historii Polski, w której jednym z centralnych punktów znajduje się pojęcie wolności ukształtowane w oparciu o chrześcijaństwo. To właśnie tu należy szukać źródła ofiarności i gotowości do poświęceń pokoleń Polaków. Jak pisał – „nie sposób zrozumieć dziejów narodu polskiego, bez Chrystusa”. Odrzucając ten „klucz dla zrozumienia naszego narodu narazilibyśmy się na zasadnicze nieporozumienie, nie rozumielibyśmy samych siebie.”
W nauczaniu Jana Pawła II znajdziemy też wiele cennych i ciągle aktualnych wskazań dotyczących życia społecznego. Pisał on o wolności słowa, która powinna być oparta na prawdzie i miłości, o sprawiedliwej pracy, której podstawę stanowi podmiotowość człowieka, o potrzebie ciągłego kształtowania sumień ludzi sprawujących władzę polityczną i wszystkich obywateli. Organizacja życia zbiorowego Polski, aby była sprawiedliwa, musi być oparta na miłości społecznej, czyli solidarności, powinna realizować dobro wspólne, a nie interesy indywidualne czy grupowe. W społeczeństwie powinno być dość miejsca dla każdego, dla każdej osoby ludzkiej, by mogła ona realizować swoje powołanie i w ten sposób wnosić swój wkład w dobro wspólne.
„Nie pragnijmy takiej Polski, która by nas nic nie kosztowała”, pisał. Papież prosił też, abyśmy „całe to duchowe dziedzictwo, któremu na imię Polska, raz jeszcze przyjęli z wiarą, nadzieją i miłością (…) Trzeba, ażeby cała Polska, od Bałtyku aż po Tatry, patrząc w stronę krzyża na Giewoncie, słyszała i powtarzała: Sursum corda! – “W górę serca!”
Wyboru fragmentów nauczania Jana Pawła II dokonał  i odczytał podczas wieczornicy Sławomir Błęcki.

Źródła:

1.    Jan Paweł II, Przemówienie na Święto Niepodległości, wygłoszone podczas papieskiej audiencji generalnej, 11 listopada 1998. 
2.    Jan Paweł II, „Pamięć i tożsamość”, 2005.
3.    Jan Paweł II, Przemówienie powitalne na lotnisku Okęcie, Warszawa, 16 czerwca 1983.
4.    Jan Paweł II, Homilia w czasie Mszy św. odprawionej na pl. Zwycięstwa Warszawa, 2 czerwca 1979. 
5.    Jan Paweł II, Homilia w czasie Mszy Św. odprawionej na Placu Zwycięstwa, Warszawa, 2 czerwca 1979.
6.    Jan Paweł II, Katechezy na temat ósmego przykazania, homilia w czasie Mszy św., Olsztyn, 6 czerwca 1991 roku w.
7.    Jan Paweł II, Homilia skierowana do młodzieży zgromadzonej na Westerplatte, 12 czerwca 1987.
8.    Jan Paweł II, Z rozważania przed Apelem Jasnogórskim, 18 czerwca 1983, Skoczów.
9.    Jan Paweł II, Homilia w czasie mszy św. odprawionej na wzgórzu "Kaplicówka", Częstochowa, 22 maja 1995. 
10.    Jan Paweł II, Homilia podczas Mszy św. odprawionej w  Gdańsku 12 czerwca 1987 r.
11.    Jan Paweł II, Przemówienie w polskim parlamencie, Warszawa 11 czerwca 1999.
12.    Jan Paweł II, Życie społeczne i praca w świetle wiary, Homilia podczas Mszy św. na lotnisku, Legnica, 2 czerwca 1997.
13.    Jan Paweł II, Homilia w czasie Mszy Św. odprawionej dla świata pracy, Gdańsk, 12 czerwca 1987.
14.    Jan Paweł II, Homilia w czasie Mszy św. odprawionej na Błoniach, Kraków, 9 czerwca 1979.
15.    Jan Paweł II, Homilia wygłoszona podczas Mszy św. w Zakopanem, Wielka Krokiew, 6 czerwca 1997.